Kraków, dnia 06.02.2014 r.


Szanowny Pan
Bronisław Komorowski
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
ul. Wiejska 10
00-902 Warszawa

Szanowna Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
ul. Wiejska 4/6/8
00-902 Warszawa

Szanowny Pan
Bogdan Borusewicz
Marszałek Senatu
ul. Wiejska 6
00-902 Warszawa

Szanowny Pan
Donald Tusk
Prezes Rady Ministrów
Al. Ujazdowskie 1/3
00-583 Warszawa

Szanowny Pan
Marek Biernacki
Minister Sprawiedliwości
Al. Ujazdowskie 11
00-950 Warszawa



PETYCJA
w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej

Zarząd Ars Legis – Stowarzyszenia im. Św. Ivo Helory – Patrona Prawników oraz niżej wymienieni prawnicy, a także osoby przygotowujące się do wykonywania profesji prawniczej – aplikanci oraz studenci prawa – zwracają się do P.T. Państwa, jako do kompetentnych władz Rzeczypospolitej Polskiej, z petycją podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany ustaw: Prawa o adwokaturze, Prawa o notariacie, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, umożliwiającej dodanie zwrotu „Tak mi dopomóż Bóg” do rot ślubowań prawniczych.

W załączeniu przedkładamy projekt ustawy przygotowany przez Stowarzyszenie.

UZASADNIENIE

W naszej ocenie za przyjęciem poprawki do przedmiotowych ustaw przemawiają następujące argumenty:

1. Zawód prawnika jako professio. Argumenty historyczne.

Prawnicy od starożytności należeli do trzech klasycznych professiones, czyli zawodów, przed których podjęciem składało się publiczną przysięgę (po łacinie professio, stąd nazwa profesjonalista): lekarza, duchownego i prawnika. Każdy z tych zawodów charakteryzował się tym, że jego przedstawiciele zajmowali się najważniejszymi przejawami życia człowieka, zwłaszcza wtedy, gdy był on zdany na pomoc drugiego: gdy potrzebował pomocy w chorobie (w czym zwracał się do lekarza), gdy potrzebował wsparcia duchowego (w czym miał pomóc duszpasterz – duchowny), oraz wreszcie gdy miał trudności w uregulowaniu swych relacji z innymi ludźmi – czuwanie nad właściwymi, czyli sprawiedliwymi relacjami społecznymi było właśnie zadaniem prawnika. Prawnik ma bowiem zawsze służyć sprawiedliwości.

Stąd, z racji poważnej odpowiedzialności wymagano, aby kandydaci do wykonywania zawodu prawniczego składali publiczną przysięgę. Przysięga ta miała stać na straży wartości przyświecających zawodowi, a także chronić ludzi, którzy uciekali się pod opiekę prawną. Prawnicza wiedza lub związana z nią władza nad innymi ma służyć dobru człowieka, ale źle wykonywana – może mieć niszczące skutki.

Przysięga prawnicza miała w przeszłości wymiar zawsze religijny. Jeśli chodzi o porządek prawny naszego kraju, wystarczy sięgnąć do odpowiednich ustaw obowiązujących w II Rzeczypospolitej (1). Ostatecznie ślubowanie zostało pozbawione jakiegokolwiek religijnego odniesienia w okresie PRL, gdzie państwo narzucało obowiązkowy światopogląd materialistyczno-ateistyczny.

Na szczęście, okres narzucania ideologii typowy dla państwa totalitarnego mamy już za sobą, co również znalazło wyraz w treści Konstytucji i ustaw regulujących wykonywanie najważniejszych urzędów. Niestety, zmiana nie została uwzględniona w prawniczych ustawach korporacyjnych.

Złożenie ślubowania jest w pracy prawnika nadal szczególnie ważne. Stąd też warto, by osoby składające ślubowanie mogły się odwołać do tego, co najistotniejsze w ich systemie wartości – w przypadku osób wierzących zatem także do wiary w Boga. Będzie to wyraz słusznego włączenia indywidualnych przekonań religijnych do publicznego zobowiązania o charakterze prawnym, a efektem może być tylko wzmocnienie działania na rzecz dobra wspólnego, na którym przecież zależy wszystkim członkom społeczeństwa.

2. Możliwość złożenia ślubowania ze słowami „Tak mi dopomóż Bóg” przez przedstawicieli innych zawodów prawniczych.

W obecnym stanie prawnym Sędzia Trybunału Konstytucyjnego, Sędzia Sądu Najwyższego, sędzia sądów powszechnych oraz prokurator, a także aplikanci kształcący się w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury mogą, w świetle treści obowiązujących ustaw (2), zakończyć swoje ślubowanie słowami „Tak mi dopomóż Bóg”.

W tej sytuacji uniemożliwienie składania ślubowania w tej formie adwokatom, radcom prawnym, notariuszom i komornikom stanowi niespójność systemu prawa, której nie da się wytłumaczyć. Zgodnie z klasyczną zasadą wnioskowania a fortiori, jeżeli możliwość dodania inwokacji do treści swojego ślubowania ma sędzia rozstrzygający sprawy, dlaczego takiej możliwości pozbawieni są prawnicy (adwokaci, radcowie prawni), którzy mają charakter tylko i wyłącznie pełnomocników procesowych stron? Tym bardziej dotyczy to komorników i notariuszy, którzy nie pełnią co do zasady żadnych funkcji procesowych.

3. Zgodność proponowanego rozwiązania z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.

Proponowane rozwiązanie jest w pełni zgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Już bowiem zgodnie z treścią samej Konstytucji przysięgę Prezydenta (art. 130) i ślubowanie parlamentarzystów (art. 104) można zakończyć słowami „Tak mi dopomóż Bóg”. Skoro taką możliwą formę ślubowania przewiduje Konstytucja dla stanowiących prawo, to logiczną tego konsekwencją powinno być stworzenie takiej samej możliwości dla stosujących prawo, a zatem dla adwokatów, radców prawnych, notariuszy i komorników.

Podkreślić trzeba, że zgodnie z art. 25 ust. 2 Konstytucji władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.

Proponowane rozwiązanie stanowi konkretyzację normy wyrażonej w tym przepisie, stwarza bowiem możliwość na wyrażenie przez osoby wierzące swoich przekonań w bardzo ważnym aspekcie działalności publicznej, jaką jest pełnienie zawodu zaufania publicznego. Jednocześnie proponowane rozwiązanie nie zmusza nikogo do ujawniania swojego światopoglądu, gdyż zakończenie ślubowania w ten sposób byłoby wyłącznie fakultatywne.

Na sam koniec, warto przywołać Preambułę naszej Konstytucji. Sama jej treść – ze wskazanymi zaznaczeniami – niech stanowi godne uzasadnienie załączonego projektu.

KONSTYTUCJA
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 2 kwietnia 1997 r.
PREAMBUŁA
W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny,
odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie,
my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej,
zarówno wierzący w Boga
będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna,
jak i nie podzielający tej wiary,
a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł,
równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego - Polski,
wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i ogólnoludzkich wartościach,
nawiązując do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej,
zobowiązani, by przekazać przyszłym pokoleniom wszystko, co cenne z ponad tysiącletniego dorobku,
złączeni więzami wspólnoty z naszymi rodakami rozsianymi po świecie,
świadomi potrzeby współpracy ze wszystkimi krajami dla dobra Rodziny Ludzkiej,
pomni gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka były w naszej Ojczyźnie łamane,
pragnąc na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność,
w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym sumieniem,
ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej
jako prawa podstawowe dla państwa
oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot.
Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stosowali,
wzywamy, aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka,
jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi,
a poszanowanie tych zasad mieli za niewzruszoną podstawę Rzeczypospolitej Polskiej.

Wierzymy, iż niniejsza inicjatywa spotka się ze słusznym odzewem ze strony jej Adresatów, przedstawicieli prawowitych i demokratycznie wybranych Władz Rzeczypospolitej Polskiej.

W załączeniu przedkładamy P.T. Adresatom podpisy osób najbardziej zainteresowanych – popierających petycję prawników, aplikantów oraz studentów prawa.

Załączając wyrazy szacunku,

  • Roman Sygulski, Prezes Stowarzyszenia, adwokat
  • Joanna Greguła, Wiceprezes Stowarzyszenia, notariusz
  • Karol Tatara, Wiceprezes Stowarzyszenia, radca prawny
  • Władysław Wójcik, Wiceprezes Stowarzyszenia, radca prawny
  • Maciej Drogoń, Skarbnik Stowarzyszenia, radca prawny
  • Marcin Rozmus, Sekretarz Stowarzyszenia, aplikant radcowski

ZAŁĄCZNIKI:
1. Projekt zmiany ustawy Prawa o adwokaturze, Prawa o notariacie, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji
2. Lista prawników, aplikantów oraz studentów prawa popierających projekt
3. Publikacja - dr G. Maroń, Instytucja ślubowania adwokackiego w polskim porządku prawnym, Przegląd Prawa Publicznego nr 2/2012, Wyd. Lexis Nexis Polska Sp. z o.o.

1

Teksty ślubowań adwokackich szczegółowo opisuje dr G. Maroń, Instytucja ślubowania adwokackiego w polskim porządku prawnym, Przegląd Prawa Publicznego nr 2/2012, Wyd. Lexis Nexis, s. 6, który załączamy do niniejszej petycji; natomiast tekst przysięgi notariuszy zgodnie z art. 10 § 1 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. Prawo o notarjacie (Dz. U. 1933 r., nr 84, poz. 609) miał następujące brzmienie: „Pomny dobra Państwa i godności powierzonego mi stanowiska, przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu i Wszechwiedzącemu, że obowiązki notarjusza spełniać będę zgodnie z prawem i słusznością, władzom przełożonym okazywać będę posłuch i poszanowanie, a w postępowaniu swem kierować się będę zasadami honoru i uczciwości”.

2

Por. Art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. 1997 r., nr 102, poz. 643); art. 27 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. 2013 r., poz. 499); art. 66 i art. 150 § 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2013 r., poz. 427); art. 45 ust. 4 z dnia 20 czerwca 1985 r. ustawy o prokuraturze (Dz. U. 2011 r., Nr 270, poz. 1599); art. 24 i art. 30 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. 2012 r., poz. 1230).



Podpisz Petycję Prawników